سودا اش یک ترکیب شیمیایی است که به عنوان یک ترکیب غیرآلی سدیم و کربنات شناخته میشود. فرمول شیمیایی سودا اش (Na2CO3) است. این ماده به صورت جامد، کریستالی، پودری و بی‌بو موجود است و دارای خاصیت جذب رطوبت است. سودا اش تقریبا در کل جهان به صورت صنعتی تولید میشود و تولید خانگی آن امکان پذیر نیست. در حالت جامد، سودا اش به صورت پودر سفید رنگ ظاهر میشود. و وقتی سودا اش در آب حل شود، اسید کربنیک و سدیم هیدروکسید تشکیل میشود. در این مقاله ما قصد داریم به این سوال مهم که، سودا اش چیست؟ به طور کامل پاسخ دهیم با ما هراه باشید.
کربنات سدیم در بسیاری از صنایع کاربرد دارد. یکی از کاربردهای مهم سودا اش در صنعت شیشه سازی است. همچنین، در صنعت صابون‌سازی، تولید کاغذ، تنظیم pH، تولید پاک‌کننده‌ها و مواد شوینده، و در صنایع پلیمرها و رزین‌ها استفاده میشود در کل، سودا اش یک ترکیب شیمیایی با کاربردهای متنوع است که در بسیاری از صنایع و فرآیندهای شیمیایی به عنوان یک ماده مهم به کار می‌رود.
تاریخچه سودا اش
سدیم کربنات از زمان‌های باستانی شناخته شده است. در دوره های باستانی، خاکستر گیاهان و چوب‌ها را در آتش می‌سوزاندن و سپس خاکسترهای حاصل را با آب مخلوط کرده و تبخیر می‌کردند تا سودا اش به دست آید. این فرآیند به عنوان “کاهواشی” شناخته می‌شد.
اولین تولید سودا اش از خاکستر گیاهان به روش صنعتی از اروپا شروع شد. این فرآیند به طور گسترده در صنعت شیشه‌سازی و صابون‌سازی استفاده می‌شد.
در سال ۱۷۹۱، شیمیدان فرانسوی نیکلاس لبانس سودا اش را به شکل امروزی تهیه کرد. او از خاکسترهای دریایی استخراج سدیم کربنات را به روش جدیدی انجام داد و نتیجه‌ای که به دست آورد را “سودا اش” نامگذاری کرد. در اواخر قرن ۱۹، روش‌های صنعتی برای تولید سدیم کربنات توسعه یافت. از جمله این روش‌ها می‌توان به فرایند سولوی با استفاده از آمونیاک، سنگ آهک و نمک اشاره کرد که تا به امروز همچنان در استفاده است.سدیم کربنات به عنوان ماده‌ای با کاربردهای متنوع، از جمله تولید شیشه، صابون‌سازی، کاغذسازی، پاک‌کننده‌ها و صنایع شیمیایی، همچنان در دسترس است و استفاده میشود.
مشخصات فیزیکی و شیمیایی سودا اش
دمای ذوب کربنات سدیم ۸۵۱ درجه سلسیوس است. این محصول در دماهای بالاتر تجزیه می شود. حلالیت کربنات سدیم در آب در دمای ۲۰ درجه سلسیوس برابر با ۲۱۵ گرم در لیتر است.
مشخصات فیزیکی
شکل: سودا اش به صورت کیریستالی یا پودر سفید رنگ موجود است. این کیریستال ها معمولاً شکل هگزاگونال یا بیضوی دارند.
ظاهر: در شکل کیریستالی، سودا اش براق و شفاف است. در شکل پودری، ظاهر مات و مشابه با پودر سفید است.
حلالیت: سدیم کربنات در آب قابل حل است. وقتی در آب حل میشود، یون‌های سدیم (Na+) و یون‌های کربنات(CO3–) را تشکیل می‌دهد.
دمای ذوب: سدیم کربنات دارای دمای ذوب حدود 851 درجه سلسیوس است. در این دما، کربنات سدیم را از حالت جامد به حالت مایع تبدیل می‌کند.
چگالی: چگالی سدیم کربنات حدوداً 2.54 گرم بر سانتیمتر مکعب است.
حلالیت در مواد دیگر: سودا اش قابل حل در برخی از مواد دیگر نیز است، مانند الکل و گلیسرین است.
pH محلول: وقتی سدیم کربنات در آب حل میشود، محلول قلیایی با pH حدود 11 تا 12 تشکیل میشود.
مشخصات فیزیکی سودا اش مربوط به خواص بصری، حلالیت، دمای ذوب، چگالی و pH محلول می‌باشد. این مشخصات می‌توانند متغیر باشند و به ویژه در شرایط دما و فشار مختلف.
مشخصات شیمیایی
فرمول شیمیایی: Na2CO3
وزن مولکولی: تقریباً 105.99 گرم بر مول
شکل ظاهری: سفید، بلوری، پودر بدون بو
دمای ذوب: 851 درجه سلسیوس
دمای جوش: تجزیه میشود در دمای بالاتر از 1600 درجه سلسیوس
حلالیت: قابل حل در آب، الکل، گلیسرین.
pH محلول آبی ۱۰ درصد: حدود 11-12
نقطه اشتعال: غیرقابل اشتعال
خواص شیمیایی: سدیم کربنات یک ماده قلیایی قوی است و توانایی خنثی‌سازی اسیدها را دارد.
استفاده‌های متداول: تولید شیشه، صابون، محصولات شوینده، صنایع پتروشیمی، تصفیه آب، تنظیم pH، تصفیه گوگرد و غیره.
انواع سودا اش
برای کاربردهای صنعتی دو نوع سودا اش مورد استفاده قرار میگیرد که به شرح زیر میشود:
- کربنات سدیم سنگین
- کربنات سدیم سبک
تفاوت سودا اش سنگین و سودا اش سبک تنها در چگالی، اندازه ذرات و کاربرد آن ها است و از نظر شیمیایی تفاوتی با یکدیگر ندارند.
سدیم کربنات سنگین چگالی توده ای حدود ۱۰۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب و ذراتی با اندازه ۳۰۰ تا ۵۰۰ میکرون دارد
این نوع از کربنات اغلب در کارخانه های شیشه سازی استفاده می شود. ذرات درشت تر گرانول مانند این نوع، موجب عدم وجود گرد خاک و ناخالصی شده و احتمال پخش شدن ذرات در هنگام حمل و نقل را کاهش می دهد.
چگالی کربنات سدیم سبک حدود ۵۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب و اندازه ذرات سدیم کربنات سبک در حدود ۱۰۰ میکرون می باشد.
کاربردهای سودا اش
سدیم کربنات (Na2CO3) در برخی صنایع و کاربردهای مختلف استفاده میشود. برخی از کاربردهای اصلی آن عبارتند از:
- صنعت غذایی
- تصفیه آب
- تنظیم pH
- صنعت آلومینیم
- صنعت نساجی
- صنعت نفت و گاز
- تمیزکاری و خانگی
- تولید پلیمر
- گوگرد زدایی
- تصفییه روغن های گیاهیی
- تولید خمیر دندان
- تاکسیدرمی
- الکترولیز
- شیشه سازی
- تولید اجر
- کاغذ سازی
صنعت غذایی
سدیم کربنات در صنعت غذایی به شکل خلاصه در کاربردهای زیر استفاده میشود
- تنظیم pH محصولات غذایی.
- تنظیم سطح ترشی در ترشیجات و افزایش ماندگاری آنها.
- استفاده در خمیردهی محصولات پخت‌وپز مانند نان، کیک و بیسکوییت.
- استفاده به عنوان پودر بهنگام‌کننده در نوشیدنی‌های گازدار.
- استفاده به عنوان رقیق‌کننده در سس‌ها، کنسروها و مرباها.
این استفاده‌ها ممکن است بسته به نوع محصول و استانداردهای بهداشتی و قوانین مربوطه متفاوت باشد.
تصفیه آب
سدیم کربنات در تصفیه آب به صورت خلاصه به موارد زیر استفاده میشود:
- تنظیم pH آب تصفیه شده.
- نرم‌کننده آب برای کاهش سختی آب.
- رسوب‌زدایی و جلوگیری از تشکیل رسوبات غیرقابل حل.
- استفاده در تصفیه آب شور برای تبدیل آب شور به قابل استفاده و آشامیدن.
در هر مورد، استفاده از سدیم کربنات باید مطابق با مقررات و استانداردهای بهداشتی منطقه و فرآیند تصفیه آب صورت پذیرد.
تنظیم pH
سدیم کربنات در تنظیم pH در برخی از محصولات غذایی و صنایع مرتبط استفاده میشود. برخی از محصولاتی که سدیم کربنات به عنوان تنظیم‌کننده pH در آنها استفاده میشود عبارتند از:
- نان و محصولات پخت‌وپز: سدیم کربنات ممکن است به عنوان یک تنظیم‌کننده pH در تولید نان، کیک، بیسکوییت و سایر محصولات پخت‌وپز استفاده شود. این ماده برای بهبود قوام و ساختار نهایی محصول را تسهیل می‌کند.
- ترشیجات: در تولید ترشیجات مانند ترشی، خیارشور، زیتون و دیگر محصولات ترشی، سدیم کربنات برای تنظیم سطح ترشی و افزایش ماندگاری استفاده میشود.
- آب معدنی گازدار: سدیم کربنات در برخی از نوشیدنی‌های گازدار مانند آب معدنی گازدار به عنوان پودر بهنگام‌کننده استفاده میشود. این ماده با آزاد کردن دی‌اکسید کربن، حباب‌ها را ایجاد کرده و بدین ترتیب آب گازدار تولید میشود
- سس‌ها و مرباها: سدیم کربنات ممکن است در تولید سس‌ها، کنسروها و مرباها به عنوان یک رقیق‌کننده استفاده شود. این ماده بهبود قوام و رقیقی محصول را فراهم می‌کند.
صنعت آلومینیوم
در صنعت آلومینیوم، سدیم کربنات به عنوان یک ماده شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد. برخی از کاربردهای سدیم کربنات در صنعت آلمینیوم عبارتند از:
- تصفیه و پاکسازی آلومینیوم: سدیم کربنات به عنوان یک ماده پاکسازی استفاده میشود. با افزودن سدیم کربنات به آب یا محلول‌های شیمیایی استفاده شده در فرآیندهای تولید آلومینیوم ، امکان حذف آلاینده‌های مختلف مانند روغن، رسوبات و ذرات معلق فراهم میشود.
- تولید فویل الومینیوم: در فرآیند تولید فویل الومینیوم ، سدیم کربنات به عنوان یکی از مواد شیمیایی استفاده میشود. این ماده در برخی مراحل فرآیند تولید فویل الومینیوم به منظور تنظیم pH، خنک کردن و کنترل فرایندهای شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد.
- حذف اکسید آهن: در برخی مراحل تولید و پردازش آلومینیوم ، اکسید آهن ممکن است به عنوان آلاینده حضور داشته باشد. سدیم کربنات می‌تواند در حذف اکسید آهن به عنوان یک ماده شیمیایی مورد استفاده قرار گیرد و به تصفیه و پاکسازی آلومینیوم کمک کند.
صنعت نساجی
سودا اش در صنعت نساجی در بخش‌های مختلف استفاده میشود. کاربردهای آن شامل پیش‌پردازش الیاف، رنگبری، پرداخت الیاف، و تنظیم pH آبکشی میشود. استفاده از سودا اش به منظور تنظیم pH در مراحل آبکشی و شستشوی الیاف پنبه، به عنوان ماده رنگ‌بر در فرآیند رنگبری الیاف، به عنوان ماده پرداخت کننده جهت تثبیت رنگ روی الیاف، و در تنظیم pH آبکشی الیاف مورد استفاده قرار میگیرد. استفاده از سودا اش در صنعت نساجی باید با رعایت استانداردها و دستورالعمل‌های مربوطه انجام شود.
صنعت نفت و گاز
سودا اش در صنعت نفت و گاز به عنوان یک ماده با کاربردهای متعدد استفاده میشود. کاربردهای آن شامل تنظیم pH محلول‌ها، جلوگیری از تشکیل رسوبات، تنظیم جرم مخزن و استفاده در فرآیندهای حفاری است. استفاده از سودا اش در این صنعت نیازمند رعایت استانداردها و دستورالعمل‌های مربوطه است.
تمیزکاری و خانگی
سدیم کربنات در تمیزکاری در خانه می‌تواند برای پاک کردن و سفید کردن سطوح، تمیزکاری ظروف آشپزخانه، تمیزکاری کف‌پوش‌ها و فرش‌ها، و تمیزکاری سطوح آهنی مورد استفاده قرار بگیرد. در استفاده از سودا اش باید دستورالعمل‌ها و نکات ایمنی را رعایت کرد.
تولید پلیمر
سدیم کربنات در تولید پلیمرها به عنوان منبع سدیم و کاتالیزور مورد استفاده قرار میگیرد. کاربردهای اصلی آن شامل تولید پلی‌وینیل کلراید (PVC) پلی‌اتیلن ترفتالات (PET)، پلی‌اکریلونیتریل (PAN)و پلی‌اورتان (Polyurethane) است. با استفاده از سدیم کربنات در این فرآیندها، ویژگی‌ها و خواص پلیمرهای نهایی می‌توانند تنظیم شده و کیفیت تولید بهبود یابد.
گوگرد زدایی
سودا اش در گوگردزدایی مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده می‌تواند به عنوان گاز خنثی‌کننده در فرآیندهای صنعتی استفاده شود. همچنین، در سوخت‌ها برای حذف گوگرد و جلوگیری از تولید گازهای آلاینده مرتبط با گوگرد استفاده میشود. سدیم کربنات همچنین در تصفیه آب و فاضلاب برای حذف گوگرد مورد استفاده قرار میگیرد. در صنایع شیمیایی نیز از سدیم کربنات برای حذف گوگرد در فرآیندهای تولید استفاده میشود. در هر صورت، در استفاده از کربنات سدیم برای گوگردزدایی، نیاز است به دستورالعمل‌ها و نکات ایمنی مربوطه توجه کنید و مقادیر مناسب را رعایت کنید.
تصفییه روغن های گیاهی
- تنظیم pH روغن را انجام می‌دهد.
- رنگ و آلودگی‌های موجود در روغن را حذف می‌کند.
- روغن و آب را جدا می‌کند.
- املاح موجود در روغن را حذف می‌کند.
در استفاده از سدیم کربنات در تصفیه روغن‌های گیاهی، دستورالعمل‌ها و نکات ایمنی را رعایت کنید و به مقادیر مناسب توجه کنید.
تولید خمیر دندان
سدیم کربنات در تولید خمیر دندان به عنوان ماده‌ای با کاربردهای زیر استفاده میشود:
- تنظیم pH دهان و خنثی کردن اسیدها.
- پاک کنندگی و ضدعفونی کردن دندان‌ها و لثه‌ها.
- جلوگیری از تشکیل پلاک و ترسیب رنگ روی دندان‌ها.
- افزودن طعم مناسب به خمیر دندان.
تاکسیدرمی
سدیم کربنات در تاکسیدرمی استفاده میشود تا:
- ضد باکتری و ضد قارچ عمل کند.
- pH محیط را تنظیم کند.
- پوست حیوان را حفظ و نرم کند.
- ترک‌ها و تغییر شکل پوست را جلوگیری کند.
در هر صورت، در استفاده از سودا اش در تاکسیدرمی، دستورالعمل‌ها و نکات ایمنی را رعایت کنید و مقادیر مناسب را استفاده کنید.
الکترولیز
سدیم کربنات در الکترولیز به عنوان یک ماده الکترولیت استفاده میشود. در زیر توضیحی مختصر درباره کاربرد سدیم کربنات در الکترولیز ارائه می‌دهم:
- الکترولیت: سدیم کربنات به عنوان الکترولیت در فرآیند الکترولیز استفاده میشود. در الکترولیز، جریان الکتریکی از طریق محیط الکترولیت عبور می‌کند تا یون‌ها به طور جداگانه به سمت قطب‌های الکترود حرکت کنند.
- یونیزاسیون: سدیم کربنات در حضور آب یون‌های سدیم (Na+) و کربنات (CO3^2-) را تشکیل می‌دهد. در الکترولیز، این یون‌ها به طور جداگانه به سمت الکترودها حرکت می‌کنند و در واکنش‌های شیمیایی شرکت می‌کنند.
- تجزیه و ترکیب یون‌ها: در فرآیند الکترولیز، یون‌های سدیم به سمت کاتد حرکت کرده و الکترون‌ها را دریافت می‌کنند، در حالی که یون‌های کربنات به سمت آنود حرکت کرده و الکترون‌ها را از دست می‌دهند. این فرآیند باعث تجزیه سدیم کربنات به سدیم (Na) و کربن دی‌اکسید (CO2) میشود.
شیشه سازی
سودا اش یکی از مواد اصلی و کلیدی در صنعت شیشه سازی است. در زیر توضیحی مختصر درباره کاربرد سدیم کربنات در شیشه سازی ارائه می‌دهم:
- ماده آلیاژزنی: سدیم کربنات به عنوان یک آلیاژزن در تهیه شیشه استفاده میشود. با اضافه کردن سودا اش به مخلوط مواد اولیه شیشه، دمای ذوب شیشه کاهش می‌یابد و فرایند تصفیه شیشه تسریع میشود.
- تنظیم و پایدارسازی pH: سدیم کربنات به عنوان یک تنظیم کننده pH در فرآیند تولید شیشه استفاده میشود. این ماده می‌تواند تأثیر اسیدهای موجود در مواد اولیه را کاهش داده و pH محیط را تنظیم کند، که می‌تواند به پایداری و کیفیت بهتر شیشه کمک کند.
- افزایش پایداری حرارتی: با اضافه کردن سدیم کربنات به شیشه، پایداری حرارتی شیشه افزایش می‌یابد. این خاصیت می‌تواند شیشه را مقاومت‌تر در برابر تغییرات حرارتی کند و از ترک‌ها و تغییر شکل غیرمطلوب جلوگیری کند.
- بهبود قابلیت ذوب شیشه: سدیم کربنات به عنوان یک ماده کمکی در فرآیند ذوب شیشه استفاده میشود. این ماده می‌تواند دمای ذوب شیشه را کاهش داده و فرآیند ذوب را بهبود بخشد.
- کنترل رنگ شیشه: سدیم کربنات می‌تواند در کنترل رنگ شیشه نقش داشته باشد. با تنظیم مقدار سدیم کربنات، می‌توان میزان رنگ شیشه را تغییر داد و رنگ‌های مختلف شیشه تولید کرد.
در کل، سودا اش در صنعت شیشه سازی برای کنترل و بهبود خواص شیشه استفاده میشود و به تولید شیشه با کیفیت و خواص مطلوب کمک می‌کند.
تولید آجر
سدیم کربنات در صنعت تولید آجر به عنوان یک ماده افزودنی یا ماده پرکننده استفاده میشود. در زیر توضیحی مختصر درباره کاربرد سدیم کربنات در تولید اجر ارائه می‌دهم:
- پایدارسازی خمیر: سودا اش به عنوان یک ماده پرکننده در خمیر تولید اجر مورد استفاده قرار میگیرد. با اضافه کردن سودا اش به خمیر، خصوصیات رئولوژیکی (جریان و کنترل پلاستیسیته) خمیر بهبود می‌یابد و قابلیت ریخته‌گری و شکل‌دهی بهتر میشود.
- کاهش ترک خوردگی: سودا اش می‌تواند باعث کاهش ترک‌های خوردگی در اجر شود. اضافه کردن سدیم کربنات به خمیر باعث افزایش پایداری حرارتی و مقاومت در برابر تغییرات حرارتی در فرآیند پخت اجر میشود و ترک‌ها را کاهش می‌دهد.
- کاهش جذب آب: سدیم کربنات می‌تواند به عنوان یک ماده پرکننده باشد که کمک به کاهش جذب آب در اجر می‌کند. این ویژگی می‌تواند باعث افزایش مقاومت در برابر رطوبت، کاهش انبساط و انقباض ناشی از جذب آب و بهبود خواص عمرانی اجر شود.
- کنترل اکسیداسیون: سودا اش می‌تواند از اکسیداسیون اجر جلوگیری کند. با اضافه کردن سدیم کربنات به خمیر، فرآیند اکسیداسیون اجر در طول پخت کاهش می‌یابد و بهبودی در رنگ و کیفیت نهایی اجر حاصل میشود.
کاغذ سازی
کاربرد سدیم کربنات در صنعت کاغذسازی به شرح زیر استفاده میشود:
- تنظیم pH کاغذ.
- افزایش سفیدی و روشنایی کاغذ.
- افزایش قوت مکانیکی کاغذ.
- کنترل جذب آب توسط کاغذ.
- بهبود پرینت پذیری کاغذ.
این موارد مهمی، هستند که سدیم کربنات برای بهبود خواص و کیفیت کاغذ را تسهیل می‌کند.
تولید سدیم کربنات
سودا اش یک ترکیب شیمیایی است که به طور گسترده در صنایع مختلف، از جمله صنعت شیمیایی، صنعت شیشه، صنایع غذایی و صنعت کاغذسازی استفاده میشود. تولید سدیم کربنات به دو روش اصلی، یعنی فرآیند سولووی و فرآیند لایم، انجام میشود.
فرآیند سولوی (Solvay Process):
در فرآیند سولووی، سنتز سودا اش از مواد اولیه مانند سولوم، کلرید سدیم، کربنات سدیم و آمونیاک انجام میشود. مراحل اصلی این فرآیند عبارتند از:
تهیه دارونما (Brine): در ابتدا، کلرید سدیم (نمک خوراکی) در آب حل میشود و دارونما (حلال حاوی نمک) تهیه میشود.
تهیه سولوم (Ammonia-Soda Ash Solution):سولوم توسط ترکیب سودا اش، آمونیاک و دارونما تهیه میشود.
تجزیه سولوم: سولوم در تجهیزاتی مانند برج‌های تجزیه تجزیه میشود تا به سودا اش و کربنات سدیم تجزیه شود.
استخراج سدیم کربنات: سدیم کربنات به عنوان محصول نهایی از سولوم استخراج میشود. پس از استخراج، سدیم کربنات به صورت جامد، مایع یا حلال در دسترس است.
فرآیند لایم (Lime Process):
در فرآیند لایم نیز سودا اش تولید میشود، اما با استفاده از مواد اولیه متفاوت. مراحل اصلی این فرآیند عبارتند از:
خنک کردن و تصفیه دارونما: دارونما تهیه شده (کلرید سدیم در آب) خنک میشود و از آلودگی‌ها تصفیه میشود.
افزودن کربنات کلسیم: کربنات کلسیم به دارونما اضافه میشود، که نیمه تولیدی سدیم کربنات به عنوان رسوب کلسیم کربنات تشکیل میشود.
جداسازی سدیم کربنات: رسوب تشکیل شده از محلول جدا میشود و سپس با استفاده از روش‌هایی مانند تصفیه و خشک کردن به سودا اش خالص تبدیل میشود.
نوآوری های سودا اش
اخیر در جهت بهینه‌سازی فرآیندهای تولید سدیم کربنات با استفاده از روش‌ها و فناوری‌های سبزتر و پایدارتر صورت گرفته است. این تحقیقات به منظور کاهش مصرف انرژی، کاهش اثرات زیست محیطی و بهبود بهره‌وری منابع صورت گرفته است.تحقیقات در زمینه بهبود روش‌های تصفیه و پالایش سدیم کربنات به منظور حذف آلودگی‌ها و ناخالصی‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیقات شامل استفاده از فیلتراسیون پیشرفته، فرآیندهای جذب و استخراج مواد آلوده و استفاده از کاتالیزورهای جدید میشود. کاربردهای نوین سدیم کربنات: تحقیقات اخیر در زمینه کاربردهای جدید سدیم کربنات صورت گرفته است. به عنوان مثال، استفاده از سدیم کربنات در تولید باتری‌های قابل بازیافت و قابل استفاده مجدد، استفاده در فرآیندهای کاتالیزوری، استفاده در تکنولوژی‌های نانو و غیره از جمله مواردی هستند که مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
بهبود کیفیت و خواص سدیم کربنات: تحقیقات در زمینه بهبود کیفیت و خواص سدیم کربنات انجام شده است. مانند بهبود خلوص و تجزیه‌پذیری، بهینه‌سازی خواص فیزیکی و شیمیایی، بهبود مقاومت در برابر رطوبت و حرارت و غیره.
مهم است بدانید که این تحقیقات و نوآوری‌ها بسته به زمینه‌های مورد مطالعه و توسعه قرار گرفته است و ممکن است در منابع علمی و مقالات مربوطه اطلاعات دقیق‌تری درباره آنها موجود باشد.